Soạn bài Thực hành tiếng Việt trang 100 Cánh diều Ngữ văn lớp 12 trang 100 sách Cánh diều tập 1

Bài Soạn văn 12: Thực hành tiếng Việt trang 100, sẽ hướng dẫn giải bài tập trong SGK Ngữ văn. 

Mời các bạn học sinh lớp 12 tham khảo tài liệu dưới đây để chuẩn bị bài nhanh chóng và đầy đủ.

Soạn bài Thực hành tiếng Việt trang 100

Ngôn ngữ trang trọng và ngôn ngữ thân mật

Câu 1. Văn bản Nhật kí Đặng Thuỳ Trâm có sự kết hợp giữa ngôn ngữ trang trọng và ngôn ngữ thân mật. Em hãy chỉ ra những đặc điểm của hai kiểu ngôn ngữ này trong đoạn trích sau:

a. Ai lại không tha thiết với mùa xuân, ai lại không muốn cái sáng ngời trong đôi mắt và trên đôi môi căng mọng khi cuộc đời còn ở tuổi hai mươi? Nhưng... tuổi hai mươi của thời đại này đã phải dẹp lại những ước mơ hạnh phúc mà lẽ ra họ phải có... Ước mơ bây giờ là đánh thắng giặc Mỹ, là Độc lập, Tự do của đất nước. Từ ước mơ đó mới có được những gì gọi là của riêng mình. Mình cũng như những thanh niên khác đã lên đường ra tiền tuyến, và tuổi trẻ qua đi giữa tiếng bom rơi đạn nổ.

b. Được thư mẹ... mẹ của con ơi, mỗi dòng chữ, mỗi lời nói của mẹ thấm nặng yêu thương, như những dòng máu chảy về trái tim khao khát nhớ thương của con. Ôi! Có ai hiểu lòng con ao ước được về sống giữa gia đình, dù chỉ là giây lát đến mức nào không? Con vẫn hiểu điều đó từ lúc bước chân lên chiếc ô tô đưa con vào con đường bom đạn.

Hướng dẫn giải:

a. 

- Ngôn ngữ trang trọng: từ ngữ mang tính chất trang trọng như sáng ngời, thời đại, ước mơ, hạnh phúc, Độc lập, Tự do,... ; câu hỏi tu từ: “Ai lại không…. tuổi hai mươi”?

- Ngôn ngữ thân mật: cách xưng hô “mình”, câu rút gọn “Ước mơ bây giờ…”, “Từ ước mơ đó…”

b. 

- Ngôn ngữ trang trọng: từ ngữ mang tính chất trang trọng như dòng máu, khao khát,...

- Ngôn ngữ thật mật: cách xưng hô gần gũi “mẹ - con”, từ ngữ mang sắc thái biểu cảm “ôi”, “đến mức nào”,... ; giọng điệu thân mật;...

Câu 2. Em hãy tìm những câu văn trong văn bản Khúc tráng ca nhà giàn (Xuân Ba) thể hiện thái độ và cảm xúc của tác giả đối với những cán bộ, chiến sĩ ngày đêm bám trụ ở nhà giàn giữa biển khơi. Những câu văn ấy mang màu sắc trang trọng hay thân mật? Vì sao?

Hướng dẫn giải:

- Câu văn:

• “Ngạc nhiên khi được biết, cái nhà giàn chót vùng biển đất mũi Cà Mau cũng do quân của tướng Nam đây thiết kế thi công”
• “Không biết anh em công binh làm cách nào mà thương lượng được với Hà Bá hay vua Thủy Tề để cắm được hệ thống đài cọc vững vàng kiên cố như thế ?”
• “Có lẽ họ sẽ là ông tổ của những hậu duệ mai kia sẽ cắm hệ thống đài cọc hiện đại”

- Câu văn vừa mang sắc thái trang trọng, vừa mang sắc thái thân mật, vì cách xưng hô thân mật, sử dụng nhiều từ mang sắc thái biểu cảm; nhưng cũng sử dụng các từ ngữ trang trọng, lịch sự

Câu 3. Các đoạn văn dưới đây đã sử dụng ngôn ngữ trang trọng và ngôn ngữ thân mật phù hợp chưa? Vì sao?

a. Con hổ dùng những cái vuốt nhọn hoắt cấu vào người, vào mặt Viên... Nhưng Viên vẫn ráng sức quần nhau với chú hổ.

(Dẫn theo Nguyễn Đức Dân)

b. Lời nhận xét ấy có đúng không? Đúng quá đi chứ! Nào, bạn hãy cùng tôi đi phân tích tác phẩm để hiểu rõ vấn đề.

(Dẫn theo Nguyễn Minh Thuyết, Nguyễn Văn Hiệp)

c. Trước lúc đi ngủ, San tâm sự với tôi:

- Cháu bị số phận hắt hủi. Giờ thì cả cha và mẹ đều không còn. Cuộc sống của cháu không còn ý nghĩa gì nữa.

Tôi chưa biết an ủi thế nào, cậu ta tiếp:

- Có lẽ cháu sẽ đi đâu đó. Ở mảnh đất nhốn nháo này, cháu chẳng còn gì duyên nợ. - Nhưng cháu còn người bà – Cuối cùng, tôi cất lời khuyên – Người bà ngoại khổ đau và bất hạnh.

(Dẫn theo Nguyễn Minh Thuyết, Nguyễn Văn Hiệp)

Hướng dẫn giải:

a. Đoạn văn sử dụng ngôn ngữ trang trọng chưa hợp lí, vì nội dung diễn ra một sự việc hành động xảy ra trong cuộc sống hằng ngày

b. Đoạn văn sử dụng ngôn ngữ thân mật chưa hợp lí, vì tình huống trên là trong bài viết văn, cần mang sắc thái trang trọng.

c. Đoạn văn sử dụng ngôn ngữ trang trọng chưa hợp vì, vì đây là cuộc trò chuyện của hai đối tượng có quan hệ thân thiết.

Câu 4. Để tham gia xét tuyển tại một trường đại học hoặc ứng tuyển một vị trí việc làm, em cần viết một bài luận hoặc một bức thư. Hãy chọn ngôn ngữ (trang trọng hoặc thân mật) phù hợp để viết bài luận hoặc bức thư đó.

Hướng dẫn giải:

Dựa vào hoàn cảnh, mục đích và đối tượng tiếp nhận thì nên sử dụng ngôn ngữ trang trọng.

- Mở đầu thư:

• Ngày…. tháng…. năm…
• Địa điểm:....
• Lời chào: Kính gửi….

- Nội dung thư:

• Giới thiệu về bản thân: Tôi tên là…
• Mục đích viết thư, bày tỏ nguyện vọng

- Kết thúc thư:

• Lời cảm ơn: Tôi xin chân thành cảm ơn
• Kí và ghi rõ họ tên.